සියවස් ගණනක උරුමයක මහිමය සපුගස්කන්ද ගලේ පන්සල

සියවස් ගණනාවක සැඟවුණ ඉතිහාසයක් ඇති නිසල, සිහිලැල් පරිසරයක පිහිටි සපුගස්කන්ද පුරාණ රාජමහා විහාරය එකල සිට මෙකල දක්වා ම බොහෝ පිරිස් හඳුන්වනු ලබන්නේ ගලේ පන්සල කියා ය. මෙය කාගේත් ඇගයීමට හා වන්දනාවට සේ ම පූජනීයත්වයට ද පාත්‍ර වූ මහා පින් බිමකි.

වර්තමානයේ මෙම විහාරස්ථානයේ විහාරාධිපති තනතුර හොබවනු ලබනුයේ භාරතීන්ද්‍ර ධර්මකීර්ති, ත්‍රිපිටක වාගීශ්වර, සියනෑ හා මාපිටිගම අලුත්කූරු යන තුන් කෝරළයේ අධිකරණ සංඝනායක දරණාගම සිරිඤාණසිරි නා හිමියන් විසිනි.

සපුගස්කන්ද පුරාණ රාජමහා විහාරස්ථානයට අයත් අක්කර දහයක මෙම භූමි භාගය ක්‍රි.ව. 1825 දී ලක්දිව ඉංගී‍්‍රසි ආණ්ඩුකාරව සිටි එඩ්වඩ් බාන්ස් මහතා විසින් තෑගි ඔප්පුවකින් පූජා කළ බව ඉතිහාසය සඳහන් කරයි. එහෙත් ඊට පෙර 1790 දී පෙරාතුගොඩ මා හිමියන් මෙම විහාරස්ථානය පිළිසකර කළ බව ද සඳහන් ව තිබේ.

ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ රජතුමා (ක්‍රි.ව. 1707 - 1739) විසින් ස්වකීය රාජ්‍ය කාලය අවසානයේ සපුගස්කන්ද පුරාණ රාජමහා විහාරය ඉදිකර වූ බව ද කියැවේ.

සපුගස්කන්ද පුරාණ රාජමහා විහාරය පසුකලෙක කැලෑවෙන් වැසී, ගරා වැටී පාළුවට ගිය වකවානුවක් ද තිබූ බව පැරැන්නෝ පවසති. වැලිවිට පිණ්ඩපාතික අසරණ සරණ සරණංකර සංඝරාජ මා හිමි පරපුරට අයත් පෙරාතුගොඩ මා හිමියන් විසින් මෙය යළි පිළිසකර කර යථා තත්ත්වයට පත් කොට ඇත.

පෙරාතුගොඩ මා හිමියන්ගෙන් පසුව 1820 දී මාතර සුමන මා හිමියන් ද, 1830 දී කළුකොඳයාවේ ගුණරතන හිමියන් ද, 1860 සිට 1886 දක්වා මාකොළ සරණපාල නා හිමියන් ද, 1934 සිට කැන්දලියැද්ද පාළුවේ ඤාණමෝලි නා හිමියන් ද, පසුව හපුවලානේ සෝභිත හිමියන් ද, 1975 සිට අස්ගිරි ධම්මජෝති නා හිමියන් ද, මෙහි අධිපති ව වැඩ වසමින් සිට ඇත.

සපුගස්කන්ද පුරාණ රාජමහා විහාරය අයත් වන්නේ බස්නාහිර පළාතේ, ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ සියනෑ කෝරළයට ය. බියගම මැතිවරණ බල ප්‍රදේශයට අයත් මාකොළ ග්‍රාමසේවා වසමේ මෙම විහාරස්ථානය පිහිටා ඇත.

විශාල ලෙස පැතිරුණු කළුගල් තලාවක් මත සියලු විහාරාරාංගයන්ගෙන් සමන්විත වූ නිසා මෙයට ‘ගලේ පන්සල’ යන නාමය ව්‍යවහාර වේ. කළුගල්තලාව මත ඇති දර්ශනීය චෛත්‍යය, විහාර මන්දිරය, දේවාලය, බෝධීන් වහන්සේ හා බෝමළුව, දිය පොකුණු, මෙම පුදබිමේ නෙත් සිත් ඇද ගන්නා දසුන් ය.

මෙම ගල්තලාව මත සිට බලන විට ශ්‍රීපාද කන්ද, කොළඹ නගරය දර්ශනය වේ. පහළින් එකම තුරු හිස් යායක් දර්ශනය වීම නෙතට රසඳුනකි.

භූ නිර්මාණය අනුව සපුගස්කන්ද පුරාණ රාජමහා විහාර භූමිය ඉහළ මාලය හා පහළ මාලය යන කොටස් දෙකකට බෙදා දැක්විය හැක.

මෙම විහාරස්ථානයේ වකවානු කීපයකට අයත්, චිත්‍ර දැකිය හැක. මෙහි පැරැණි චිත්‍ර සියල්ල නුවර කාලීන චිත්‍ර ගණයට අයත් ඒවා ය. මෙම විහාරස්ථානයට අයත් ධර්ම විද්‍යාලය ආරම්භ කොට ඇත්තේ 1863 වර්ෂයේ දී ය. මෙම ධර්ම විද්‍යාලයෙන් විනය ගරුක, දීප්තිමත් ශිෂ්‍ය පරපුරක් බිහි වූ බව විහාරාධිපති හිමියන් පවසයි.

1984 සහ 1985 වසරේ සමස්ත දිවයිනේ ම හොඳම දහම් පාසල ලෙස විරුදාවලී ලබා ඇත්තේ ද මෙම දහම් පාසල ය. නැවත 1991 වසරේ ද ආතර් වී. දියෙස් සම්මානය ද හිමිකරගෙන ඇත්තේ මෙම දහම් පාසල විසිනි.

දැනට ලේක්හවුස් ආයතනයේ නීති අධ්‍යක්ෂ, ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතිඥ හා මාධ්‍යවේදී රඛිත අබේගුණවර්ධන මහතා සේ ම බෝගොඩ ප්‍රේමරත්න මහතා ද මේ දහම් පාසලේ විශේෂ සම්මාන හිමිකරගත් ආදි ශිෂ්‍යයින් බව විහාරාධිපති හිමියන් සතුටින් පවසයි.

සටහන / ඡායාරූප
ලයනල් පී. පෙරේරා
කැලණිය විශේෂ

උපුටා ගැනීම -  http://budusarana.lk/